Een bezoek aan de dictatuur

Tijdens de coronacrisis vonden veel mensen met een tegendraadse mening (wappies) dat wij in Nederland in een dictatuur leefden. Door de schrijnende ontwikkelingen in Rusland en Oekraïne kunnen zij nu zien hoe het is om werkelijk in een dictatuur te leven. Ik hoop althans dat ze er wat van opsteken.
Wanneer je in Rusland demonstreert word je in elkaar geslagen, opgepakt en gemarteld.
Als je met een wit vel papier op het Rode Plein staat word je al ingerekend en beboet.
Dissidenten gaan naar het strafkamp of worden op sluwe wijze vermoord, zelfs in het buitenland ben je niet veilig.

Uit het raam gevallen

Ook een hoge positie of grote rijkdom bieden geen garantie dat je niets hoeft te vrezen. Inmiddels zijn er al minstens veertien oligarchen en hoge ambtenaren ‘per ongeluk’ uit het raam gevallen of in eigen huis bloedig vermoord (vaak inclusief hun hele gezin). Kortom, in een dictatuur mag je zelfs als meeloper geen fouten maken. En al helemaal niet als kritische journalist, dissident of oppositieleider.
In Rusland heerst een weerzinwekkende barbarij. Flagrante leugens zijn in de plaats gekomen van de waarheid en het meest ergerniswekkend is nog wel dat de dictator geen enkele moeite doet om te verhullen dat het leugens zijn. Het is op z’n trumpiaans de ‘alternatieve waarheid’.

Als Nederland een dictatuur was

Wanneer Nederland zo’n dictatuur was geweest – laten we zeggen onder Mark Rutte -, had Pepijn van Houwelingen (FvD) al maanden geleden voor zijn eigen tribunaal gestaan en was hij daarna afgevoerd naar een strafkamp op Terschelling. Of hij was ergens ‘per ongeluk’ al op de tiende verdieping uit een raam gevallen.
Gideon van Meijering (FvD) is van mening dat op het gebruik van geweld niet altijd een taboe mag rusten. Dat komt dictator Rutte goed uit, Gideon wordt per direct naar het front gestuurd. Want in een dictatoriaal Nederland is de kans rijkelijk aanwezig dat ook wij zijn verwikkeld in ‘speciale militaire operaties’. Dictaturen vinden namelijk altijd dat ze te weinig grondgebied hebben. Zelfs als je al het grootste land ter wereld bent, zoals Rusland. En als je Nederland bent, een van de kleinste landen ter wereld, is er natuurlijk helemaal niets meer dat je tegenhoudt.

In de echte dictatuur

Lang geleden, rond 1970, was ik enkele dagen in Roemenië. Ik maakte mee hoe dictator Nicolae Ceaușescu vanaf een balkon op een groot plein in Timișoara het arbeidersvolk toesprak. Veel vlaggen. In de menigte vernam ik dat iedereen verplicht vanuit de fabrieken met bussen was aangevoerd om de leider toe te juichen.
De Russische viering op het Rode Plein van de annexatie van de gebieden in Oost-Oekraïne was voor mij een soort déjà vue. Ook daar volop vlaggen en gedwongen opkomst.

Ik mocht in Timișoara bij iemand in zijn tuinhuisje slapen, maar ik kon uitsluitend over het regime praten wanneer we binnen waren. Niet op straat. Zelfs niet in de tuin. De geheime dienst Securitate had overal microfoons geïnstalleerd. Fluisterend werd ik bijgepraat.
Op straat volop militairen. Nog niet zozeer op een dreigende manier, meer opgetogen flanerend in het zonnetje, met grote hoeveelheden medailles op de borst. Het waren er gewoon veel, ruim genoeg om het enigszins benauwd te krijgen.
Met Ceaușescu is het slecht afgelopen, die is in 1989 samen met zijn vrouw Elena tegen de muur gezet. Dit lot wacht ook Putin, maar dat weet hij nog niet.

Boerderij geannexeerd

Sinds de bezetting in de Tweede Wereldoorlog hebben de meeste Nederlanders gelukkig geen dictatoriaal regime hoeven meemaken. En die woorden moeten we ook niet lichtvaardig in de mond nemen om de eigen situatie te beschrijven. Dus boeren, tel je zegeningen, zou ik zeggen, ook al heten ze Rutte, Kaag en Van der Wal. Onder een dictatuur zouden jullie boerderijen allang met grof geweld geannexeerd zijn door de oproerpolitie. Hoewel ik mij aan de andere kant ook weer niet kan voorstellen dat een dictator zich druk zou maken over de kritische depositiewaarde van stikstof.

Laatste revisie op 7 oktober 2022.