De Vernielers
In het kinderspeelparadijs kun je mooi het verschil zien tussen twee typen kinderen, de bouwers en de vernielers. Het manifesteert zich vooral in het gedeelte waar de kinderen met grote plastic legoblokken van alles kunnen bouwen. Van hutten tot kunstwerken.
Daar kunnen ze uren mee zoet zijn. Maar ze hebben hun hielen nog niet gelicht of de vernielers arriveren (meestal jongetjes). Die trappen alles weer wild in elkaar. Er blijven alleen puinhopen over. Daarna vertrekken ze of gaan elkaar de legoblokken naar het hoofd keilen. Het zit er al vroeg in.
Dit fenomeen zien we ook op wereldschaal. De bouwers en de vernielers. Er zijn ook vernielers die bouwen, maar meestal gaat het dan om wapentuig om zoveel mogelijk te kunnen vernietigen.
Dienstweigeraar
Ik was altijd iemand die keek en beschreef. Ik nam er niet aan deel. Ik werd een pacifist en toen ik twintig was een dienstweigeraar. Of, zoals dat officieel heette, ‘gewetensbezwaarde militaire dienst’. Ik wilde niet in de situatie komen dat ik ooit mensen zou moeten doden of lukraak steden zou moeten vernielen.
Ja, jongens en meisjes, wij ‘boomers’ hadden het niet zo makkelijk als jullie altijd denken. Wij (in elk geval de jongens) moesten minstens anderhalf jaar van ons leven opofferen om ‘het land te dienen’. In de praktijk kwam dit neer op eindeloos en nutteloos over de hei kruipen en de vernederingen van de sergeant ondergaan. Menige alcoholverslaving is terug te voeren op die periode, want uit verveling werd er duchtig gezopen.
Dienstweigeraars hadden het niet minder zwaar. Ze moesten omstandig aantonen dat ze oprecht waren in hun bezwaren, moesten voor een vervelende commissie verschijnen en werden uit-en-te-na doorgelicht door psychiaters en de veiligheidsdienst. Bij erkenning werden ze tewerkgesteld in maatschappelijke kutbaantjes, zoals vloeren dweilen in psychiatrische inrichtingen. Dit moest vooral ook langer duren dan militaire dienst: twee jaar waarin je niets nuttigers kon doen.
Pacifisten versus psychopaten
De dienstplicht is opgeschort (niet afgeschaft), maar voor hoelang nog? Pacifisten hebben het zwaar in tijden van oorlog. Want hoe moet je je opstellen? Je kunt een psychopaat als Poetin moeilijk zijn gang laten gaan. Nergens ter wereld investeerde men ooit in het opbouwen van een systeem van geweldloze weerbaarheid. Liever gaf men aan alle kanten miljarden uit aan de meest onmenselijke en vernietigende wapensystemen. Met als gevolg dat we nu lijdzaam moeten toezien hoe in Oekraïne duizenden doden vallen, aan beide kanten.
Gelukkig zag ik toch nog een klein voorbeeld van geweldloze weerbaarheid, van burgers die dapper tegenover tanks gingen staan en ze dwongen tot de terugtocht. Zo oog in oog met de mensen in de straat durfden de Russen hooguit in de lucht te schieten. De schaamte en het ongemak straalden er vanaf. Het kan dus wel, alleen zou het een grootschalig georganiseerd systeem van massale weerstand, protest en sabotage moeten zijn. Als men in tactieken van geweldloos verzet net zoveel geld zou steken als in wapensystemen, zou het best iets kunnen worden.
Coventry
Maar makkelijker en lucratiever is het om gewoon een land, een bevolking, plat te bombarderen. Te ‘coventrieren’, zoals Hitler dat noemde. Daarmee verwees hij naar de Britse stad Coventry, die in het begin van de Tweede Wereldoorlog door hem volkomen ‘ausradiert’ werd. Poetin past dezelfde methode toe op Oekraïense steden en deed dat in het verleden eveneens met Grozny en Aleppo. Waar is het rendement van zo’n allesvernietigende aanpak? Doden, haat, puinhopen en trauma’s.
In Europa dachten we het fenomeen ‘oorlog’ al lang achter ons gelaten te hebben. Het is volslagen primitief en nutteloos. Er vallen duizenden doden, er liggen tientallen steden in puin en daarna moet men toch weer proberen tot overeenstemming te komen tijdens vredesbesprekingen. En zo is men weer terug bij af.
Panzerfaust en Javelin
Niemand die zich schaamt over de eigen barbaarsheid. Vol trots demonstreert men de meest afgrijselijke wapens die bij duizenden aan Oekraïne worden gedoneerd. De rechtvaardiging wordt gevonden in de claim dat het ‘defensieve wapens’ zijn.
Ik denk dat de jonge jongens in een Russische tank daar totaal anders over denken op het moment dat ze met z’n drieën of vieren (hoeveel zitten erin eigenlijk?) collectief worden gecremeerd door een Pantzerfaust of een Javelin.
Evenveel opvoedingen en schoolopleidingen die vergeefs waren, jonge mensen die nooit tot bloei mochten komen.
Hoezeer je de Oekraïeners ook de overwinning gunt, het blijft een menselijke tragedie, eentje die vooral het voetvolk treft, niet Poetin en zijn oligarchenmaffia.
De oude provo
Ik las een artikel van ex-provo Roel van Duijn. Hij was altijd pacifist. Maar sinds kort niet meer. Hij is solidair met Oekraïne. Ik kan me dit dilemma voorstellen.
Soms word je tegen wil en dank ingehaald door de werkelijkheid. Maar dat betekent niet dat je van je innerlijke overtuiging afstapt. Er zijn alleen situaties waarin daar even geen ruimte voor is. Het is de schuld van de vernielers.
Laatste revisie op 31 maart 2022.
5 Reacties
John Zwart
Mijn pacifisme dateert uit de jaren 70, je weet wel de tijd van de kruisrakettendemonstratie. Mijn oude vader liep mee – de eerste (en de laatste) keer dat hij ooit in een demonstratie liep. Ik ben wel in dienst geweest, zelfs bij de marine en bijna 2 jaar lang. Wij waren het erg oneens geworden toen Hongarije mij fel anti-Russisch maakte terwijl hij toch nog bleef vasthouden aan het heil van het communisme.
Hij liep mee en ik niet. Eigenlijk kwamen we daarom juist weer dichter bij elkaar want het moet voor hem een hele stap geweest zijn, om toen naar Amsterdam gaan.
Ik was overtuigd van de onmenselijkheid van de wapenwedloop tussen Oost en West en vond dat het ontwikkelen van steeds vernietigender wapens alleen maar tot de vernietiging van onszelf zou leiden en dat het arme Russische volk tot een rampzalig deplorabel leven zou worden veroordeeld, door het steeds maar moeten overbieden over de VS ontwikkelingen die dankzij de omhelzing van Hitler’s raketspecialisten toch steeds weer één stapje vóór bleven. Hadden we maar na de nachtmerrie van WO2 tot een wereldwijd embargo van a-b-c ontwikkeling, fabricage en beproeven gekomen…
Helaas gingen we er wel mee door zodat we nu in staat zijn de gehele bewoonde wereld van de aardbol drievoudig te vernietigen Die vreselijke werkelijkheid heeft mij, vooral na het door mij aan mijn vader voorspelde ineenstorten van de Sovjet-Unie plaatsvond, opnieuw een pacifist gemaakt.
En toch ben ik nu voor een Europees leger om buiten de Nato doctrine wat werkbaar evenwicht tegenover Rusland te creëren. Immers juist de Nato die zorgt dat we op onze handen blijven zitten maakt nu dat een dictator ongestoord zijn proces van verschroeide aarde kan voortzetten en wellicht voltooien.
Arnoud
De demonstraties tegen de kruisraketten waren volgens mij in de jaren tachtig. In Amsterdam in 1983 als ik het wel heb.
John Zwart
Zal best, te lui om de precieze datering uit te zoeken,Sorry… Terwijl ik er nota bene een jaar geleden nog een beschouwing over schreef. Schaam me ervoor, want ik had het uit mezelf zo makkelijk kunnen ophalen: want mijn vader leefde nog ruim 3 jaar na die grote demo, en dat was dus idd 1983.
Later kwamen die vrouwen met hun protestcamping bij de Vliegbasis Volkel (waar de kelders met de kernwapens liggen/lagen, wat officieel altijd ontkend werd, want die plek was top-secret 😉 ) In mijn geest schoof die demonstratie verder terug in de historie…De Ban de Bom vrouwen hebben er jarenlang gebivakkeerd en die kregen dus lang veel aandacht (ik had een schoonzoon op Volkel).
Katja Sienknecht
Ik ben nog steeds pacifist, Boeddhist, neem wel stelling maar herken dat gedrag zoals dat van Poetin wordt geboren uit een fundamenteel misbegrip van de wereld, wat ook voor diegene zelf niet prettig kan zijn (zou je altijd hartstikke bang willen zijn, dat iedereen je naar het leven staat en tegen je samenzweert?). Ik steun humanitaire hulp en heb twee logees uit Oekraïne in huis genomen. Je kunt toch een boel doen zonder zelf naar de andere kant door te slaan. Want dan ben je uiteindelijk net zo fout als zij.
John Zwart
Ik bespeur enig medelijden bij jou met Poetin, Katja. Daar zullen weinigen in met jou kunnen meegaan. Hoeveel geestelijk lijden er ook mag schuilgaan achter de strakke façade van een potentaat… meelij is niet besteed aan iemand die gevoel en gewetenloos mensen behandelt als kanonnenvlees en een land wat zich niet aan hem overgeeft liever in een verzameling rokende puinhopen verandert dan vrede te sluiten.
Maar chapeau voor jou dat je gasten als logees onderdak hebt gebracht! Dat is zoveel méér als een makkelijk girootje op 555.