Vergeten Engelandvaarders na 81 jaar nog nuttig

Ter gelegenheid van het 23-jarig bestaan van dit blog op 10 oktober 2024.

Vergeten Engelandvaarders na 81 jaar nog nuttig – Ze hadden wekenlang krachttraining gedaan op het sportveld en geoefend in het zwembad. Op 9 juli 1943 was het zover. De tweeling Otto en Heinz von der Klatzhorscht staken met hun volledig zwart geschilderde Canadese kano van wal vanaf het strand van Katwijk. De slagersjongens waren 24 jaar oud en wilden vanuit Engeland de Duitse bezetter bestrijden. Desnoods met blote handen! Bovendien wilden ze weg uit hun woonplaats Amersfoort, waar ze vanwege hun enigszins Duitse namen sinds 1940 toch wat argwanend werden bekeken. Met een tandem en daarachter een karretje met de kano fietsten ze richting Katwijk. Bij controles onderweg gebruikten ze de smoes dat ze de kano wilden verkopen, maar dat dit in Amersfoort bijna onbegonnen werk was. Hier werd door Duitse controleposten begripvol op gereageerd, waarschijnlijk vanwege de nogal Duitse namen op hun Ausweis.

Extreem gevaarlijk

Het zou een extreem gevaarlijke tocht worden en daarom koos het tweetal een nacht met nieuwe maan en redelijk weer. De kans op ontdekking door de Duitse patrouilleboten van de kustwacht die op de Noordzee voeren was dan het kleinst.
Welgemoed bonden zij hun zwemvesten van kapok om, controleerden de kano en telden de peddels. Dat waren er vier, twee voor reserve. De kano was tevens uitgerust met een kleine neerklapbare mast en een fokzeiltje. Dat scheelde weer peddelen. En ze hadden het kompas van de buurman mee, die de jongens ervan had overtuigd dat ze niet zonder zouden kunnen. Al wisten ze niet precies hoe zo’n ding werkte. Maar de buurman had uitgelegd op welke streepjes ze moesten letten. God zegene de greep, mompelde hij bij het afscheid.
Thuis hadden de broers al een flinke stapel dikke boterhammen met oude kaas en met varkensspek (uit eigen slagerij!) in hun trommels gedaan. Tevens hadden ze ieder een gehaktbal met mosterd in vetvrij papier verpakt. Die waren om straks de aankomst te vieren. Ze rekenden erop dat de tocht toch al gauw 48 uur kon duren. Of korter, als ze zonken, maar dan hadden ze de boterhammen ook niet meer nodig, laat staan de gehaktballen.
Otto en Heinz waren flinke kerels, maar behoorden niet tot de snuggersten. Dat zat nu eenmaal niet in de slagersfamilie, maar hun gezonde Hollandsche inborst en de liefde voor Koningin en Vaderland maakten veel goed.
Otto zat voorin en Heinz duwde de boot af. Tot hun geluk ging de kano vlot door de branding. Geen Duitser te zien. Het was immers donker.

Great Yarmouth

De overtocht ging sowieso wonder boven wonder opmerkelijk soepel, dus daar hoeven we eigenlijk verder geen woorden aan vuil te maken. Een toekomstige film of musical zat er alleen van meet af aan niet in, zo weinig spectaculair was het.
Het geluk is met de dommen, luidt het spreekwoord en dat gold zeker voor de broers. Na ruim twee etmalen varen over een kalme zee, met matige zuidwesten wind en af en toe een regenbui, trokken ze hun kano ergens ten zuiden van Great Yarmouth op het strand.
Opgetogen verslonden ze hun gehaktballen. De mosterd bleek iets te heet.

Bord

De kuststrook stond vol met borden op palen, met daarop waarschuwingen in verschillende talen. Die begrepen de broers niet, maar het kwam erop neer dat de borden aanmoedigingen bevatten als ‘Fuck off’, ‘Essayez d’inverser’, ‘Abhauen jetzt!’ Waarschijnlijk daar als gastvrij gebaar neergezet door de plaatselijke toeristenvereniging, meende Heinz.
Het meest opvallend voor de broers was een door de zoute zeewind aangetast metalen bordje met een Nederlandse tekst: ‘Hier werken wij aan uw terugkeer!’
‘Wat een hartelijk welkom’, riep Heinz, ‘ze bedoelen vast dat ze de Duitsers gaan verslaan, zodat wij kunnen terugkeren naar ons mooie vaderland! En wij gaan daarbij helpen!’
Otto trok het metalen bord van de paal en stopte het in zijn rugzak. ‘Als souvenir! Altijd leuk voor later! Kom, laten we ons melden bij de Koningin!’

Home Guard

Dat liep helaas anders. Al snel werden Heinz en Otto ingerekend door de Home Guard van Captain Mainwaring. Ze werden verhoord, maar aanvankelijk schoot dat niet echt op, doordat Heinz en Otto geen Engels spraken. Toch, nadat ze twee weken onder handen waren genomen door de boosaardig kijkende private Frazer uit Schotland, maakten ze noodgedwongen opmerkelijke vorderingen en namen ze en passant zelfs zijn Schotse accent over.

Vergeten Engelandvaarders

Het eind van het liedje was dat de tweelingbroers de rest van de oorlog doorbrachten in een detentiecentrum voor ongewenste en niet-uitzetbare vreemdelingen.
Nadat de Duitsers eindelijk waren verslagen, werden Heinz en Otto berooid teruggestuurd naar Amersfoort. Koningin Wilhelmina kregen ze nooit te zien. Het was niet de manier waarop ze hadden verwacht dat er gewerkt zou worden aan hun terugkeer. Ze hielden hun gênante ervaringen daarom maar stil.
Het bordje belandde uiteindelijk op een stoffige zolder bij de familie Von der Klatzhorscht, waar het vele jaren later werd gevonden door een van de kleinkinderen, tegenwoordig handelend onder de naam Marjolein Faber – van de Klashorst.
Zij zag er wel wat in…

Update: Gisteravond bereikte mij op de valreep het bericht dat de Tweede Kamer een motie tegen dit soort bordjes aannam. Het is flauwekul, pestgedrag en weer typisch PVV (die laatste is van mezelf).