Wanneer een vrouw ten voeten uit staat afgebeeld op een schilderij, is er grote kans dat zij naakt is óf dat zij een boek leest. Het zijn twee uitersten, maar het komt vooral doordat de schilderkunst van oudsher is gedomineerd door mannen.
Ik durf de stelling aan dat dit heeft geleid tot een bepaalde verarming in de kunst.
Fantasieloze heren
Want de heren mochten dan wel goed kunnen schilderen, in hun onderwerpkeuze waren zij tamelijk fantasieloos: een stilleventje hier, een landschapje daar en als ze een mooie vrouw niet uit de kleren kregen, drukten ze haar een boek in de handen. Gelukkig heb ik ook enkele zeldzame exemplaren kunnen achterhalen waarop een naakt lezende dame staat afgebeeld. Echter, de toegevoegde waarde is twijfelachtig.
Lachwekkend
Als je erop let wordt het bijna lachwekkend hoeveel schilderijen er bestaan met lezende vrouwen als onderwerp. Ik heb daarvan een virtuele collectie aangelegd die inmiddels enkele honderden schilderijen omvat.
Een ander saillant detail is, dat de dames altijd (nou ja, heel vaak) min of meer op de helft van het boek zijn. Haast nooit aan het begin, zelden aan het eind. Het is dus zeer de vraag of de dames al die boeken ook echt aan het lezen waren
We kunnen het ook anders benaderen. Volgens hedendaags marktonderzoek lezen vrouwen meer boeken dan mannen. Dat zal vroeger ook wel zo geweest zijn en daardoor komen er vanzelf meer vrouwen dan mannen lezend op schilderijen terecht. Maar die verklaring is me veel te saai. Liever fantaseer ik over het spanningsveld tussen naakte en lezende vrouwen in de kunst. Gelukkig ben ik geen schilder, want dan had ik oeverloze discussies met mijn modellen. Die ik waarschijnlijk meestal verlies.
Disclaimer: Alle afbeeldingen zijn afkomstig van Pinterest. In veel gevallen zijn titels, auteurs en eventuele auteursrechten niet te achterhalen.
Afbeelding header: David-Hettinger-pinterest
Laatste revisie op 8 februari 2019.
Verarming in de schilderkunst? Door dominantie van de heren, die mooie vrouwen liefst naakt wilden vereeuwigen en als ze zich niet wilden uitkleden hen dan maar een boek in de handen drukten…bij gebrek aan beter? hmm
Je hebt gelijk dat de schilderkunst in de loop der eeuwen wel behoorlijk gedomineerd is door mannen, tegenwoordig wil ik wedden dat er meer vrouwen dan mannen zijn die schilderen. Gek dat er nu niet meer eigentijds mannelijk naakt wordt geschilderd, met zoveel geëmancipeerde kunstenaressen. Wellicht is de vrouw minder onder de indruk van het mannelijk fysiek dan omgekeerd…
Wat de klassieke kunst betreft ging het bij de geschilderde figuren vooral om allegorische beelden. Godin Aphrodite stond voor de schoonheid en vruchtbaarheid, ze moest wel naakt zijn om haar vol tot haar recht te laten komen. Voor haar Romeinse zuster Venus geldt hetzelfde, beide staan ook voor de erotiek, gezien vergezeld door resp. Eros en Cupido. Ook Diana de Godin van de jacht zwerft naakt door de bossen. Zo zijn er nog horden godinnen, halfgodinnen en nimfen waarvan de fraaie lijnen inspiratie gaven. Maar nooit lezend.
Ik denk dat er veel meer kunst te vinden is waarin het model niets anders doet dan ”er te zijn om zich te laten zien” of ze worden afgebeeld bij het nemen van een bad. Dat loopt door de hele kunstgeschiedenis heen van Michaelangelo t/m Delvaux.
Alle grote namen hebben badende vrouwen vereeuwigd: Rubens, Titiaan, Botticelli, Rembrandt, Degas, Renoir, Picasso, Gaugin, Klimt, Schiele. Dat is zeker, de badende vrouw trekt meer aandacht van de schilder dan de lezende! En ik kan me dat ook best voorstellen!
Dat hangt er wellicht vanaf hoe vuil het badwater blijkt te zijn… 😉
Dat vrouwen meer boeken lezen dan mannen meende ik bij de bibliotheek al te zien.
Interessante link trouwens dat marktonderzoek.
Het lezend gehalte van de de “eerste” naakte lezende dame
https://www.pinterest.com/pin/79727855879956732/
vind ik twijfelachtig:
Ik zie geen letters;-)