Als je niet wordt vermoord is het een goede plek om te wonen. De afgelopen vijfentwintig jaar verbleef ik regelmatig in kibboetsim in Israël, vooral in het noorden van het land. Bij familie. Het zijn in feite omheinde woongemeenschappen waar iedereen elkaar kent, waar men tussen de middag gezamenlijk eet in een eetzaal (‘gaderochel’) en waar allerlei economische activiteiten en festiviteiten plaatsvinden. Zo maakte ik eens een oogstfeest mee waarbij alle moeders die het afgelopen jaar een baby hadden gekregen op het podium werden geroepen. Ze stonden in een lange rij naast elkaar. Ik telde er geloof ik zo’n stuk of vijfentwintig. Voorwaar een rijke oogst. Er zijn speeltuinen, een…